Սկսեմ հ/կ-ներից, որոնք իրենց իսկ սեփական ձևակերպմամբ իրենց են առավելապես վերապահում նրա ձևավորումը, ինչ կոչվում է «քաղաքացիական հասարակություն»: Ամեն դեպքում, պիտի որ նրանք կարևոր մի մաս լինեին դրա, սակայն անցած տարիները հիմնականում այլ արդյունքներ են արձանագրում, ամեն դեպքում, ես ոչ մի հ/կ չեմ տեսել կամ հանդիպել իմ շրջապատում, իսկ շրջապատը բավականին լայն է, հավաստիացնում եմ, որը այդ ուղղությամբ ինչ-որ էական ներդրում ունենար: Գնահատականներ չեմ ուզում տալ, ամեն դեպքում, նրանցից շատերը հեռու են նրանից, ինչպիսին պիտի լիներ նրանց առաքելությունը: Չեմ շարունակում, չեմ ուզում, բարկացած եմ՝ աշխարհի վրա... ։) Հետաքրքիր էր, որ այդ սեմինարի ընթացքում կային նաև հ/կ-ականներ, որոնք ավելի անկեղծ էին իրենց առաքելության սահմանումներում :) Ամեն դեպքում ...
Ինտեգրման մասին. լեզվաբանությունը գիտեք ինչու եմ անչափ հարգում, սիրելուց բացի. լեզուն ամեն ինչին հետևելու հնարավորություն է տալիս, եթե իհարկե «կարդալ/հետևել» գիտես: Ինտեգրումը, եվրոպականը, առավել ևս, անհայտ էր նրանց համար: Ինչի համար, երբ, հանուն ինչի, հարցադրումներ էին, որոնք հարցադրումներ են: Պատասխաններ, իհարկե, ոչ ոք չի ակնկալում, բայց գոնե քննարկում կամ խոսույթ է ակնկալվում: Իսկ այդպիսին ստեղծելը հ/կ-երի ուժից վեր է, առայժմ, գոնե, ինձ է թվում, կամ տեսել եմ, կամ կարծում եմ, աստված գիտի ...
Մասնակցայինի մասով՝ աղանդավոր ու կլանային հասարակության, հայաստանյան հասարակության մասին ինչ-որ մի պահի ինչ-որ բաներ եմ գրմրել, կարծիքս չեմ փոխել ու չեմ փոխում ... մանավանդ հ/կ-ների մասով ։)
Սրանով աշխարհի ու հայաստանյան իրականության վրա չարացած մասն ավարտում եմ, ֆրիկությանը այս պահին վերջ ։(
Չգիտեմ որ պահին, բայց կոնֆերանսի խոսույթում «եվրոպական արժեք» բառը ներմուծվեց ու դրանից հետո սկսվեց :) Հենց դրա մասին. ավելի շուտ «եվրոպական արժեքների առաջնայնության» ու «դրանց մասնակցային ինտեգրման» ու «քաղհասարակության (եվրոպական) տիպերի» ու այդ «տիպերի պատմականության» մասին, հերթով: Առօրեական ընկալումներ են, մյուսներից քիչ կամ ընդհանրապես չտարբերվող:
Հասարակության կամ խմբի կամ հանրույթի կամ կլանի կամ գետտոյի կամ համայնքի մեջ գնահատվող արժեքները տարբեր են. հիմար պնդում է ։) Իհարկե դրանք տարբեր են, այլ կերպ չէր էլ կարող լինել, եթե տարբեր են այդ միավորները միմյանցից։ Մեկ այլ խնդիր է, թե ինչպես են դրանք տարբերություններով հանդերձ խոսում կամ համագործակցում կամ համագոյակցում միմյանց հետ։ «Ինտեգրումը» այդ եղանակներից մեկը պիտի որ լինի, «հանդուրժողականությունը»՝ նույնպես։
Խնդիր է, թե ինչպիսին են այն հիմնարար կամ հիմնաքարային արժեքը(ները), որոնք թույլ են տալիս առանձնանալ կամ սեփական դեմքն ունենալ վերոնշյալ խմբերից որևէ մեկին։ Ահա թե որտեղ է իրական խնդիրը՝ երկխոսություն կամ հաղորդակցություն հիմնարար այդ արժեքների շուրջ/միջև։
Թե ինչ պիտի լիներ «եվրոպականի» ու «ինտեգրման» ու «մասնակցայինի» պարագայում, այդպես էլ անհայտ մնաց։ Բայց արժեքների մասին։
«Կապիտալում» մեր աշխատակիցներից մեկը անկեղծ, մինչև հոգու խորքը զարմանում էր, թե ինչպես կարելի է ինքն իրեն պայթեցնել, մահապարտ լինել. միակ խելամիտ պատասխանը՝ «Կյանքի արժեքի գնահատման սանդղակի» մեջ էր։ «Կյանքի արժեքը» գերագույն է մի շարք համայնքներում, հասարակություններում։ Մյուսներում գերագույն է «նույն այդ կյանքի զոհողությունը հանուն արդար կամ աստվածահաճո արարքի» արժեքը։ Ահա թե ինչու նույնքան զարմանալի պիտի թվա այդպիսի հասարակություններում «կապիտալյան» մեր զարմանքը։
Խոսքը, իհարկե, առաջնայնությունների մասին է. ինչու եմ գրում այս մասին, փորձում եմ հասկանալ, թե ինչպիսին է առաջնայինը մեր իրականությունում, ինչ առաջնայինից պիտի հրաժարվել կամ վերաիմաստավորել կամ թելադրել, «եվրոպական» կոչվածների շարքում հայտնվելու կամ ինտեգրվելու համար ու ընդ որում՝ այս գործընթացին մասնակից դարձնել հասարակության բոլոր շերտերին կամ հիմնական շերտերին կամ այն շերտերին, որոնք կուզենան մասնակից լինել այս ամենին։
Ամեն դեպքում. կյանքի ազատության ու արժանապատիվ կյանքի կամ ընտրության հնարավորության, կամ այլընտրանք ունենալու արժեքները պիտի որ նույնքան համակարդկային լինեն։
«Ընտանիքի առաջնայնության» արժեքում, պտի որ «հայկական» առանձնահատկություններ ունենանք, պիտի որ, գլուխ չեմ հանում, հակառակ դեպքում ամեն այնքան «ընտանեկան» կամ ամեն ինչի «ընտանեկանացում» չէր լինի մեր իրականությունում։
Ամեն դեպքում. «Արժանապատիվ կյանքի կողմնակից եմ, ընտանիքի հետ ու հանուն ընտանիքի»։
Անհայտ ինչ որ մի իրիկուն, Մարատ
--
Այն հեղհեղուկ շերտը, որը հավակնում է քաղաքացիական հասարակություն կոչվելու, որպես կանոն, խառնաշփոթում է այն հասկացությունները, որոնց շուրջ կառուցում է իր գործունեությունը։((
ReplyDeleteՓակցվածքի մի հատվածը պիտի լիներ «քաղաքացիական հասարակություն» հասկացության շուրջ, պատմական կտրվածքով։ Դա ավելի շատ ժամանակ էր խլելու. Ինչ «քաղաքացիական» է կոչվում, արժեքների մի ամբողջություն է, որը չես հասկանում ինչից ու ինչու է քաղաքացիական, ում է ուղղված, ինչա-կենտրոն է, ով է կառուցում, ինչու է կառուցում ու ինչու ոստիկանությունը չի կարող մտնել կամ միգուցե մտնել այս հասարակության մեջ ու ինչու չի կարող այն կառուցել, ինչու պիտի հ/կ-ները կառուցեն այն, ու ոչ թե կոռուպցայով քանդեն այն ու այլ ուղղությամբ տանեն, ինչու են նրանք ֆինանսավորվում, միթե նրանք են հասարակության ամենագիտակից ու ամենաարթուն հատվածը, միթե ոստիկանության շարքայինը շատ ավելի քիչ գիտի, քան այդ ուղղությամբ ծրագրեր համակարգող ծրագրի ղեկավարը ու այսպես շարունակ։ Շատ կարելի է գրել, փոխել է պետք ու բոլոր մարդկանց հետ։ Ճիշտ ու սխալ մարդիկ չկան, ամեն ինչ հարաբերական է, նայած ում այդ պահին ինչ է պետք։ Ինչու է հ/կ-ական սեկտորը Կենտրոնական Ասիայում հիմնականում ջրային ռեսուրսներով անչափ ուշադիր զբաղվում, միթե նրանց քաղաքացիական հասարակությունը ջրի վրա է կառուցվելու ։)))) Զեկույցներ ինչքան ուզում եք, կարելի է գրել, անչափ ու անչափ ու անչափ։ Միթե հաստավիզ չինովնիկը այդ քաղաքացիական հասարակության մասը չէ, միթե նա չէ այսօր որոշումներ ընդունում այդ հասարակության առօրյան կարգավորող իրավիճակներում, միթե նույն այդ «քաղհասարակության» ներկայացուցիչները նույն այդ չինովնիկի հետ չեն կիսում այդ հասարակության բարիքները ։))))) Հարմարավետ Nissan-ներով ոչ ոք դեմ չի լինի կառուցել քաղհասարակություն, իհարկե, մեր ճանապարհներն անանցանելի են, միայն Nissan-ներով է հնարավոր անցնել։
ReplyDeleteԱրաբերենում հետաքրիքր կառույցներ կան, ձևաբանական մակարդակում, ինչը ևս մեկ կարևոր ցուցիչ է, «վերբալ պատասխանատվություն» ստանձնելու համար. և խոսողը և խոսակիցը միանգամից գիտեն, որ այն միայն ՎԵՐԲԱԼ է, ուրիշ ոչ մի բան։
in sha'a allaah sayataքաղքաղu մեր հասարակությունը ։)
Երեկ զրուցում էինք գործընկերներիցս մեկի հետ, ու հետո իրիկունը հասկացա, որ միգուցե և իրականությունից հեռու են վերջին մեկնաբանության որոշ հատվածներ, միգուցե: Ես չեմ ժխտում նաև նախորդ մեկնաբանության պնդումներում հակառակի գոյությունը: Պարզապես լեզուն հետաքրքիր մի հատկություն ունի, այն լեքսիկալացնում է հասարակությանը չափազանց հուզող իրականության որոշ հատվածներ: Այդպիսի մի բառ ես միայն վերջերս լսեցի ու հենց հ/կ-ական սեկտորին տրված բնորոշումներում՝ գրանտակեր: Ես գնահատականներ ու բնորոշումներ տալուց հեռու եմ, իմ խելքի բանը չէ, ամեն մի բառից հետո իմ մոտ կգտնեք՝ «միգուցե, երևի, չեմ բացառում, հավանաբար, չգիտեմ, ինչ իմանամ, ամեն դեպքում, իմ խելքի բանը չէ ... ու այսպես շարունակ»: Չգիտեմ, ուզում էի ասել միայն, որ ամեն ինչ պիտի նայել պատմական զարգացման մեջ, տեսնել ժամանակների կապը ու սովորել անցյալից: Նորը լավ, գիտեք, շատ լավ մոռացված հինն է: Իսկ քաղաքացիականը հասարակության ինչ որ բնորոշում է, որը կարելի է գտնել ցանկացած դարաշարջանում ու ցանկացած պետությունում, ինձ միայն բնորոշեք, թե ինչպիսին է այդ քաղաքացիականը: Ուզում եք գեներատիվ լեզվաբանություն 793-ին ցույց տամ, կամ Տենիեր կարդամ նույն այդ 793-ին, իսկ խոսքի ակտերի մասին տեսություն՝ 13-րդ դարից, իսկ լեզվաբանական իմաստաբանություն ու իմաստաբանական նվազագույն բաղադրիչների մասին տեսություն էլի նույն այդ 793-ից: Առաջին բոլոր ձևակերպումները 20-րդ դարից են ու խիստ նորարարական ստեղծման պահին ու այնքան եվրոպական/արևմտյան - նվազագույնը կպնդեն կամ կարծում են շատերը :) :) :) :) :) :) Այսքանը միայն, ոչ մեկին նեղացնել կամ վիրավորել չեմ ցանկացել, եթե ստացվել է, ապա միայն զայրույթի պոռթկման արդյունքում՝ աշխարհի վրա :) Հուսամ բարիշեցինք, մանավանդ որ ես ուրիշ բանի մասին էի գրմրել՝ մասնակցայնության ու գետտոյականացման ու խմբերի/ցեղերի/համայնքների/կլանների մասին :) Հետաքրքիր է, ինչ որ հ/կ-ում լեզվաբան աշխատում է, ոչ որպես թարգմանիչ կամ խմբագիր :)
ReplyDelete